Yeni Yıla 10 gün kala artık dünya ve Türkiye iktisadı ve piyasalar için muteber kurumların varsayımlarına yük verme periyodu geldi. 2025 iddiaları serimize The Real Economy Blog’un linkteki uzun tahlilinden repliklerle başlıyoruz. Temel senaryoda, dünya iktisadı orta süratte yoluna devam ederken, enflasyon da bir ölçü geriliyor. En kıymetli risk ise Trump devrinde uzun mühlet yükselmesi beklenen ABD doları:
The Real Economy blog’un kestirimine nazaran, Hindistan, gelişmekte olan piyasa ekonomileri ve ABD’deki güç sayesinde global büyüme 2025’te %2,5 üzere sağlam lakin olağan bir süratle genişleyecek.
Küresel işgücü piyasaları tekrar dengelenmeye devam edecek ve mal fiyatları düştükçe enflasyon istikrar kazanmaya devam edecek. Para otoriteleri ayrıyeten daha fazla faiz indirimi aracılığıyla global ekonomik dayanak sağlayacak ve bu da önümüzdeki yıl daha büyük bir risk iştahını ve ticari sabit yatırımı destekleyecektir.
ABD ile büyük ticari ortakları ortasındaki ticari tansiyonların değerli ölçüde artması durumunda, global görünüme yönelik birincil risk, bir ölçü yavaşlayan büyüme oranını içeriyor.
İkincisi, Çin’in kıymetli bir büyüme kaynağı olarak rolü ve statüsü, Pekin’in yüksek borç devrini nasıl yöneteceğine ve borçlanmayı nasıl azaltacağına karar vermesiyle birlikte gelişecek.
Çin’in yüzde 5’lik klasik büyüme amaçlarına yakın rastgele bir oranda büyüme şartlarını desteklemek ve Washington’dan gelen cezai tarifeleri dengelemek gayesiyle şu ana kadar izlenen istikrar siyasetlerinin ötesine geçmek için daha radikal mali ve mali ateş gücü gerekli olacak.
Çin’in telem sorunu olan zayıf hane halkı tüketiminin kaynaklarına yönelik kararlı tahlillerden kaçınması ve merkantilist siyasetleri izlemeye devam etmesi durumunda, ekonomik siyaset tansiyonları siyasi alana yayılabilir. Bu tıp Ticaret Savaşının küreselleştiği bir senaryoda global ticarette ve finansal piyasalarda daha sık panikler görülebilir.
Daha güçlü dolar en büyük risk
Küresel yatırımcılar Amerikan ekonomisindeki artan yatırım getirilerinden yararlanmaya çalışırken, ABD dolarının bedel kazanması 2025’in en kıymetli ekonomik risklerinden biri olacak.
Reel ticaret yüklü dolar endeksi, doların Kasım ayı sonunda 117,2 düzeyinde ki, bu son on yılın en yüksek seviyesi. Klasik olarak güçlü dolar ve yükselen ABD tahvil faizleri yalnız Türkiye üzere Gelişmekte Olan Piyasalardan finansal sermaye çekilmesine yol açmakla kalmıyor, bir mühlet sonra gerçek ekonomiyi de frenliyor.
Ek olarak doların önlenemez yükselişi Trump idaresi devrinde ABD iktisadında muhafazacı tedbirleri körükleyebilir. Bu da büyük Amerikan ticaret ortakları ve para ünitelerini dolara sabitleyen yahut dikkatle yönetilen kurlar kullanan gelişmekte olan piyasalar için yıllarca süren güç yine dengelenme eforları manasına geliyor.
Bu dinamik elbet doların denetimli devalüasyonu davetleriyle sonuçlanacaktır. Fakat devalüasyonun mümkün olduğu 1980’lerin bilakis, bugün bu sıkıntı bir gayret.
Başlangıç olarak, döviz kurunu değil enflasyonu hedefleyen bir Merkez Bankası’nın da üstesinden gelinmesi gereken yeni, çok kutuplu bir global siyasi çerçeve var.
Üstüne üstlük, daha zayıf bir dolar ABD’de kayda paha bir mali konsolidasyon gerektirecektir. Tüm bu faktörler doların devalüasyon mümkünlüğünü epeyce düşük kılıyor.
Gerçek ticaret yüklü dolar endeksi Mart 1985’te 131,5’e yükseldi; bu, yıllarca süren muhafazacı ticaret siyasetlerine ve ikili para ünitesi değerlemelerini yönetmeye yönelik başarısız teşebbüslere yol açtı.
Doların makul değerlemeleri aşması durumunda, global yatırımcılar ve güçlü Amerikan pazarında faaliyet gösteren firma yöneticileri, daha sert müdafaacı tedbirlere hazırlanmalı.
Doların kıymetini düşürmeye yönelik rastgele bir teşebbüs, başarısızlığa mahkum olsa da, mali piyasalarda çok sert taraf değişimlerine neden olacak.
