Önümüzdeki devrin yazgısına belirli ölçülerde, ABD Başkanı Trump etki edecek. Hasebiyle neler planladığını anlamak ismine sürece daha yakından bakabiliriz. Bunlar Trump’ın uygulayacağı tüm planlar değil elbette lakin ana başlıkların neler olduğunu söyleyelim.
Global iktisat ne durumda?
Gelecek yılın, iki değerli teması olacak üzere duruyor. Birincisi, son iki yılda global iktisat inatçı bir dayanıklılık gösterdi. Artan enflasyona ve agresif merkez bankası faiz artışlarına rağmen büyüme sağlam, trende yakın bir süratte devam etti. İleriye dönük olarak, büyüme trende yakın bir performans sergileyecek üzere görünüyor ve kademeli olarak düşen enflasyon, merkez bankasının gevşemesinin devam etmesine müsaade verecek. İkinci öykü ise Donald Trump’ın seçim zaferinin sonuçlarını içeriyor. Tarife artışlarını, vergi kesintilerini, göçe yönelik ek kısıtlamaları ve agresif deregülasyon içeren bir “Trump Senaryosu”nu izleyeceğiz. Trump idaresinin siyasetleri muhtemelen olumlu ve olumsuz arz şoklarıyla talep şoklarının karmaşık bir karışımını gerektirecektir. Sonuç olarak, bizim görüşümüze nazaran iktisadın ve şirketlerin temellerine odaklanan yatırımcılar, bundan volatiliteye karşın faydalanacak.
Küresel iktisadın önümüzdeki yıl yüzde 2,5 civarı oranında büyüyeceği öngörülüyor. Bu, 2024’teki performansla misal. ABD açısından gelişmeleri yakından izliyoruz fakat ekonomik göstergeler şimdi kıymetli bir yavaşlamaya işaret etmiyor.
Hizmet bölümü önde gidiyor
Hizmet kesimleri, global iktisadın beklenenden daha güçlü performansının temel itici gücü oldu. Global hizmetler PMI genişleme bölgesinde kalırken, imalat PMI genişleme ve daralma ortasındaki eşik noktası olan 50’nin yakınında zayıfladı. Hizmet üretimi nispeten emek ağır olduğundan bu güç, sıkı iş gücü piyasaları ve sağlam tüketici gelirlerinden oluşan olumlu bir dinamiğin oluşmasına yardımcı oldu ve bu da harcamaları geri besledi.
Dolar bir müddet daha paha kazanacak
Global merkez bankalarını, şu anda tam kapsamlı bir faiz indirimi döngüsünün ortasında olduğunu ve daha fazla genişlemeleri için alanları olduğunu görüyoruz lakin bilhassa FED ilerlerken, Trump idaresinin gelişen siyasetlerini takip edecek. FED açısından bu biraz daha sıkı olmayı gerektirebilirken yurt dışındaki merkez bankalarının daha kolay siyasetlere yönelmesi gerekebilir. Bu ve öteki sebeplerden dolayı ABD dolarının önümüzdeki aylarda da paha kazanma ihtimali yüksek.
Trump’ın daha evvel duyurduğu üzere ABD’deki gümrük tarifelerini nasıl uygulayacağı sorusu, bizce belirsizliğin ve riskin önde gelen kaynağı pozisyonunda bulunuyor. Trump’ın daha evvel duyurduğu gümrük tarifelerini, hangi ülkelere hangi oranlarda uygulayacağı da merak konusu olmaya devam ediyor. Önümüzdeki devirde hangisi blöf hangisi değil üzere sorularla meşgul olacağız. Bunların uygulanması ülkelerde farklı oranlarda olabilir ve hem ABD iktisadı hem de dünyanın geri kalanı için aksilikler yaratabilir. Tesellimiz, bunun Trump’ın birinci periyodunda büyük ölçüde gerçekleşmemiş olması zira birinci devrinde Trump, önemli manada yıkıcı hareketlerden kaçındı. İktisat ve piyasalar da genel olarak yeterli performans gösterdi.
Bütün bunlar için isabet oranı yüksek kestirimler imkânsız lakin Trump’ın önceliğinin, gümrük tanımları olacağını kestirim ediyoruz.
Trump’ın uygulamaya koymaya çalışacağı planları, aşağıdaki başlıklarda özetleyebiliriz. Ayrıyeten bu başlıkların başkalarına nazaran daha kıymetli olduğunu düşünüyoruz.
Tarife artışları
Trump’ın birinci tarifeleri büyük ölçüde Çin’e yönelik olacak lakin süratle; Meksika, Kanada, Avrupa Birliği ve Japonya dâhil olmak üzere öbür ülkelerle bir dizi ikili müzakereye yönelmeye çalışacak. Her durumda, müzakere talepleri var ve sonuçlardan mutlu olmazsa öteki tarifeler de gelecek. Taktiksel bir sıkıntı olarak, öteki ülkelerin teğe bir misilleme yapması zordur zira ABD’nin ithalatı, ABD’nin ihracatından kıymetli ölçüde daha fazladır.
Potansiyel makro ve piyasa etkileri
ABD fiyatları üzerinde üst istikametli baskılar hem ABD’de hem de dünyanın geri kalanında büyümede aşağı taraflı baskılara neden olabilir. Yani “stagflasyonist” bir ortam ortaya çıkabilir
Vergi kesintileri
Başkan Trump, vazifede olduğu birinci altı ay boyunca bir uzlaşma tasarısı üzerinde sıkışıp kalacak lakin 2017 büyük ihtimalle indirimlerini uzatacak. Değerli olan nokta, bu vergi indirimlerinin uzatılmasının hali hazırda geçerli olan vergi oranlarının korunmasını gerektirmesi ve hasebiyle yeni (veya ek) makro teşvik yahut enflasyon baskısı yaratmamasıdır. Trump idaresi ayrıyeten kurumsal vergilerin düşürülmesi da dâhil olmak üzere öteki vergi kesintilerini de uygulamaya koyabilir lakin bu hem kongre hem de senatoda biraz güç olabilir.
Potansiyel piyasa ve makro etkiler
ABD hükümetinin yüksek borç düzeylerinden telaş yaratırken bütçe açığını daha da artıracak adımlar bono piyasasını rahatsız edebilir ve birebir İngiltere’de olduğu üzere tahvil faizlerinde bir yükselişi tetikleyebilir. Bilhassa ABD 10 yıl tahvil faizlerinin yüzde 5 civarına yükselmesi ve eş vakitli DXY yükselişi borsaları rahatsız edebilir. Gerçek fiyatlardaki artışın “stagflasyon light” yaratma ihtimali var. Stagflasyon’da güzel performans sağlayan enstrümanlardan biri de altın.
Göçmenlere karşı tutum
Başkan Trump’ın göçmenlere karşı tavrı, ABD’nin güney hududundaki güvenliği daha da sıkılaştıracak ve bu da evraksız emekçi akışını azaltacaktır. Bu aksiyonlar, iş gücü piyasasının kademeli olarak sıkılaşmasına neden olacak ve gerçek fiyatlarda bir artış neden olabilir.
Büyük çoğunluğa sürpriz gelecek lakin emtianın ve Türkiye dâhil gelişmekte olan ülkelerde daha yeterli bir yıl geçirebiliriz.
Toparlamak gerekirse, 2025 başlarının global fakat bilhassa ABD yatay / üst eğimli bir seyir izleyeceği istikametinde. Açıklanan bilgiler ve Trump tesirini görmek isteyen FED faiz indirimlerine orta verebilir ve global borsalar bedel kaybedebilir. Büyüme temposunda kayıp gösteren ekonomik tesirler eklenince, bu da borsa ile yükselmiş tahvil faizlerini ve DXY’da gerilemeye sebep olabilir. Bu durumun gerçekleşmesinin ise, Türkiye dâhil gelişmekte olan ülkeler ve emtia için olumlu olduğunu söyleyebiliriz.
